Manuele therapie is een specialisatie binnen de kinesitherapie. Deze therapie gaat een stap verder dan kinesitherapie in de analyse van de klachten en de behandeling zelf. De manuele therapeut beschouwt het lichaam als één geheel en legt verbanden tussen verschillende delen en stelsels van je bewegingsapparaat.
De manuele behandelingstechnieken omvatten o.a. mobilisaties, oscillaties en zachte manipulaties van de gewrichten, mobiliserende technieken tijdens bewegingen, neurogene mobilisaties, stretching-technieken, diepe dwarse fricties, triggerpuntbehandeling, medische oefentherapie en trainingstherapie, stabilisatietraining, oefeningen voor het houdings- en bewegingsgevoel… Klachten in de wervelkolom of de ledematen ontstaan wanneer gewrichten niet goed werken. Dergelijke stoornissen worden ook functiestoornissen genoemd. Vaak is een kortere of langere overbelasting van het gewricht de oorzaak van de klacht. Bewegen wordt dan moeilijk en pijnlijk. Ook kunnen de spieren verkrampen en kan de pijn uitstralen naar andere delen van het lichaam. De manueel therapeut verhelpt de functiestoornis van het gewricht door het toepassen van specifieke passief mobiliserende bewegingen. Door de lichaamsdelen rond het gewricht op een bepaalde manier te bewegen kan de beweeglijkheid van de gewrichten snel worden vergroot. De pijn neemt af en de beweging van de gewrichten kan verbeteren. Meestal is zacht trekken en duwen tegen de lichaamsdelen voldoende om de stoornissen op te lossen. Soms vult de manueel therapeut deze behandeling aan met gedoseerde impuls – of manipulatietechnieken. De gewrichten worden dan wat sneller bewogen. Daarbij hoort men soms een knappend of krakend geluid. De meeste mensen ervaren dit als een kortstondig vreemd gevoel maar vinden het over het algemeen niet pijnlijk.
Een geslaagde manipulatie gaat ook niet per definitie gepaard met een klik geluid! Het met regelmaat manipuleren van dezelfde gewrichten teneinde pijn op te heffen mag niet het enige middel zijn stoornissen te behandelen. De preventieve maatregelen die volgen (op een manipulatie) om het mechaniek in beweging te houden zijn essentieel voor het behoud van het resultaat.
Verder zal de manueel therapeut aandacht schenken aan het waarom van de blokkades. Een foutieve houding en/of plotselinge overbelasting kunnen de oorzaak zijn van het ontstaan van bewegingsbeperkingen (blokkades). Het adviseren en aanleren van oefeningen die dienen om de belastbaarheid van de patiënt te verbeteren en het beter leren inschatten van de belasting en de belastbaarheid zijn tevens zeer belangrijke elementen in de behandeling. In tegenstelling tot wat men in het algemeen denkt, kunnen ook alle andere gewrichten zoals heupen, schouders, ellebogen en knieën worden behandeld met manuele therapie.